علائم آلزایمر در سالمندان ( راه های درمان و پیشگیری از آلزایمر )

آلزایمر در سالمندان، شایع‌ترین دلیل زوال عقل است. اصطلاحی کلی که برای از دست دادن حافظه و توانایی‌های شناختی به کار می‌رود. این بیماری می‌تواند تا اندازه‌ای پیش رود که زندگی روزمره فرد را مختل کند. اکثر افراد مبتلا به آلزایمر در سنین 65 سال و بالاتر قرار دارند و با گذشت زمان وضعیت آن‌ها بدتر می‌شود. نشانه‌ها و علائم آلزایمر در سالمندان چیست؟ آیا راه‌هایی برای پیشگیری و درمان این بیماری وجود دارد؟ چه راهکارهای مدیریتی برای این بیماری پیشنهاد می‌شود؟

آشنایی با بیماری آلزایمر

همه افراد، گاهی اوقات دچار نقص حافظه می‌شوند، اما اگر از دست دادن حافظه ادامه یابد و با مرور زمان بدتر شود، باید مورد توجه قرار گیرد. بیماری آلزایمر نوعی اختلال مغزی است که با گذشت زمان شدت آن بیشتر می‌شود. این بیماری، با تغییراتی در مغز مشخص می‌شود که با ایجاد رسوب پروتئین‌های خاصی به نام بتا آمیلوئید در مغز است. به طور ویژه، آلزایمر در سالمندی، باعث کوچک شدن مغز و در نهایت مرگ این سلول‌ها می‌شود. کاهش تدریجی حافظه و مهارت‌های اجتماعی از جمله تغییراتی است که بر توانایی عملکرد فرد تأثیر می‌گذارند. میانگین عمر فرد مبتلا به آلزایمر، حدود 4 تا 8 سال است؛ اما بسته به عوامل می‌تواند این محدوده تا 20 سال افزایش یابد.

مغز با افزایش سن تغییر می‌کند و موجب کُندی تفکر و مشکلاتی در به خاطر سپردن مسائل یا موارد خاص می‌شود. با این وجود، از دست دادن حافظه، سردرگمی و تغییرات در نحوه عملکرد ذهن ممکن است نشانه عدم موفقیت سلول‌های مغزی و از علائم آلزایمر در سالمندان باشد. با پیشرفت آلزایمر، علائم شدید و فزاینده‌ای در فرد ظاهر می‌شود از جمله: بی‌نظمی، تغییرات خلق و خو و رفتاری، سردرگمی در مورد رویدادها، زمان و مکان، سوء‌ظن‌های بی‌اساس در مورد خانواده، دوستان و مراقبان حرفه‌ای، از دست دادن حافظه، تغییرات رفتاری، مشکلات تکلم، بلع و راه رفتن.

نشانه های آلزایمر در سالمندان

افراد مبتلا به آلزایمر در تشخیص مشکل خود ناتوان هستند. اما، این موضوع، برای اعضای خانواده یا دوستان آشکارتر است. در صورتی که بیماری آلزایمر در سالمندان، در مراحل پیشرفته باشد، می‌تواند به از دست دادن شدید عملکرد مغز، دهیدراتاسیون، سوء تغذیه یا عفونت و در مواردی به مرگ منجر گردد. بنابراین، هر فردی که چنین علائم مربوط به زوال عقل را تجربه می‌کند باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند. معمولاً تغییرات آلزایمر در بخشی از مغز آغاز می‌شود که بر یادگیری تأثیر می‌گذارد. علائم اولیه بیماری شامل عدم یادآوری رخدادها یا مکالمات اخیر به ویژه مشکل به خاطر سپردن اطلاعاتی است که فرد به تازگی آن‌ها را آموخته است. با گذشت زمان، مشکلات جدی در حافظه و عدم توانایی در انجام کارهای روزمره اتفاق می‌افتد.

از جمله نشانه‌های آلزایمر در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جملات و سوالاتی را بارها و بارها تکرار می‌کنند.
• مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش می‌کنند.
• اقلام را در مکان اشتباه یا غیرمنطقی قرار می‌دهند.
• در موقعیت‌های مکانی که به خوبی تسلط داشتند، اکنون گم می‌شوند.
• فراموش کردن نام اعضای خانواده و اشیاء روزمره
• در یافتن کلمات مناسب برای اشیا، بیان افکار یا شرکت در مکالمات دچار مشکل می‌شوند.
• چالش و ناتوانی در مدیریت امور مالی دارند.
• ناتوانی در قضاوت، تصمیم‌گیری و عدم برخورد صحیح با مسائل مختلف در آن‌ها مشاهده می‌شود.
• ناتوانی در انجام امور و آشنایی که قبلاً به آن‌ها مسلط بوده‌اند.
• تغییرات شخصیتی و رفتاری از جمله: افسردگی، عدم علاقه به انجام فعالیت، گوشه‌گیری اجتماعی، نوسانات خلقی، عدم اعتماد به دیگران، پرخاشگری، تغییر در عادات خواب، هذیان‌گویی و…
• با وجود تغییرات عمده‌ای که در حافظه و مهارت افراد مبتلا به آلزایمر رخ می‌دهد اما برخی از مهارت‌ها حتی با بدتر شدن علائم همچنان بدون تغییر می‌مانند. مثل: خواندن یا گوش دادن به کتاب، به اشتراک گذاشتن خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، نقاشی و یا انجام کاردستی و…
• عدم کنترل ادرار و مدفوع و در نتیجه نیاز به استفاده از پوشک بزرگسال برای کنترل آن

 – عوامل خطر

موارد زیر از جمله مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به آلزایمر در سالمندان هستند:

• افزایش سن
• سابقه خانوادگی و ژنتیک
• بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون می‌توانند به بیماری آلزایمر مبتلا ‌شوند. احتمالاً این موضوع مربوط به وجود سه نسخه از کروموزوم 21 است. این کروموزوم در تولید پروتئین نقش دارد و باعث تولید بتا آمیلوئید می‌شود که می‌تواند به پلاک مغزی و آلزایمر منجر شود.
• به طور کلی تعداد زنان مبتلا به این بیماری بیشتر از مردان است.
• افراد دارای اختلال شناختی خفیف
• ضربه به سر یا آسیب مغزی
• قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا به ویژه اگزوز اتومبیل و سوزاندن چوب
• مصرف زیاد الکل
• اختلالات خواب
• بیماری قلبی
• عدم ورزش
• چاقی
• در معرض دود سیگار یا سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت نوع 2 کنترل‌نشده
• سطح تحصیلات پایین

 – عوارض

فرد مبتلا به آلزایمر در سالمندی ممکن است نتواند در مورد ابراز درد با کسی صحبت کند؛ علائم بیماری خود را توضیح دهد؛ برنامه درمانی مشخصی را دنبال کند و یا عوارض مصرف دارویی خود را توضیح دهد. با پیشرفت بیماری آلزایمر، تغییرات مغزی می‌تواند بر عملکرد فیزیکی، توانایی بلعیدن، تعادل و کنترل حرکات روده و مثانه تأثیر بگذارد و موجب بروز مشکلاتی در سلامتی شود؛ از جمله: ورود غذا یا مایعات به داخل ریه‌ها، ابتلا به آنفولانزا، ذات‌الریه و سایر عفونت‌ها، شکستگی، زخم بستر، تغذیه نامناسب یا کم آبی بدن، یبوست یا اسهال، عدم کنترل دفع، مشکلات دندانی مانند زخم دهان یا پوسیدگی دندان شود. برای مقابله با هرکدام از این مشکلات، راهکارهایی وجود دارد. برای مثال، برای عدم کنترل دفع، می‌توان از پوشک بزرگسال استفاده کرد.

دلایل آلزایمر در سالمندان

از دلایل آلزایمر در سالمندان این است که تغییرات میکروسکوپی در مغز، بسیار سریع‌تر از بروز اولین علائم از دست دادن حافظه شروع می‌شوند. مغز دارای 100 میلیارد سلول عصبی یا نورون است. هر سلول عصبی با سلول‌های عصبی دیگر ارتباط برقرار می‌کنند تا شبکه‌های ارتباطی مغز را تشکیل دهند و هر گروه از سلول‌های عصبی در مغز وظایف خاصی دارند. برای مثال، برخی درگیر تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند و برخی دیگر به ما کمک می‌کنند تا ببینیم، بشنویم و یا بویی را استشمام کنیم.

دانشمندان بر این باورند که بیماری آلزایمر از عملکرد خوب بخش‌هایی از سلول‌های مغزی جلوگیری می‌کند. دقیقاً مشخص نیست که مشکل از کجا شروع می‌شود! اما هر مشکلی در سیستم مغزی باعث ایجاد عوارضی در مناطق دیگر مغز می‌شود. با پیشرفت آسیب مغزی، سلول‌ها توانایی خود را برای انجام وظایف از دست می‌دهند و تغییرات غیرقابل برگشت در مغز رخ می‌دهد.

پلاک‌ها نقش اصلی را در آسیب رساندن و کشتن سلول‌های عصبی دارند. شامل رسوبات پروتئینی به نام بتا آمیلوئید هستند که در فضای بین سلول‌های عصبی ایجاد می‌شوند. اگرچه مطالعات کالبدشکافی نشان می‌دهد که بیشتر افراد با افزایش سن دچار پلاک‌ و گره‌های مغزی می‌شوند، اما در افراد مبتلا به آلزایمر در سالمندی و یا سنین پایین‌تر، پلاک‌ها از طریق الگوی قابل پیش‌بینی رشد می‌کنند. این کار از طریق نواحی مهمی در حافظه شروع می‌شود و سپس به مناطق دیگر سرایت می‌کند.

دقیقاً مشخص نیست که پلاک‌ها و گره‌ها چه نقشی در بیماری آلزایمر دارند؛ اما بیشتر متخصصان معتقدند که آن‌ها در مسدود کردن ارتباط بین سلول‌های عصبی و اختلال فرآیندهایی که سلول‌ها برای بقا به آن نیاز دارند، نقش مهمی ایفا می‌کنند. به هر حال، تخریب و مرگ سلول‌های عصبی باعث نارسایی حافظه، تغییرات شخصیتی، ناکارآمدی در انجام فعالیت‌های روزانه و سایر علائم آلزایمر می‌شود.

 – پیشگیری از آلزایمر

آلزایمر، بیماری قابل پیشگیری محسوب نمی‌شود. با این حال، تعدادی از عوامل خطر را که بالاتر به آن پرداخته شد، می‌توان با تغییر سبک زندگی اصلاح کرد. برای مثال، مطالعات نشان می‌دهد که انجام برخی اقدامات برای کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی، می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به زوال عقل یا آلزایمر در سالمندان نیز موثر باشد. برای این کار، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

• انجام فعالیت بدنی منظم
• مصرف رژیم غذایی حاوی محصولات تازه، روغن‌های سالم و غذاهای کم چرب مانند مصرف رژیم مدیترانه‌ای
• دستورالعمل‌های درمانی برای مدیریت فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا
• ترک سیگار و مصرف الکل

 – نتایج برخی مطالعات

• در بررسی موضوع آلزایمر در سالمندان و افراد جوان‌تر، مطالعه گسترده‌ای در کشور فنلاند انجام شد که نشان داد تغییر در سبک زندگی می‌تواند به کاهش زوال شناختی در میان افرادی که در معرض خطر زوال عقل قرار داشتند، کمک ‌کند. این مطالعه، با تمرکز بر رژیم غذایی، ورزش و فعالیت‌های اجتماعی افراد شرکت‌کننده انجام شد.
• در مطالعه دیگری که در استرالیا به ویژه در بررسی آلزایمر سالمندان انجام شد، به افرادی که در معرض خطر زوال عقل قرار داشتند، در مورد رژیم غذایی، ورزش و سایر تغییرات سبک زندگی مشاوره داده شد. تست‌های شناختی این افراد، بعد از یک تا سه سال، در مقایسه با افرادی که مشاوره‌ای دریافت نکرده بودند، بهتر بود.
• در یکی دیگر از مطالعات نشان داده‌اند که با حفظ مهارت‌های فکری برای فعال نگه داشتن مغز از نظر ذهنی و اجتماعی، در مراحل بعدی زندگی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر سالمندان مرتبط است. برای مثال، شرکت در مراسم‌ و محیط‌های اجتماعی مختلف، خواندن، رقصیدن، خلق هنر و نواختن ساز از جمله این موارد است.

 – راهکار

تغییر عادات سبک زندگی می‌تواند تا حدودی خطر ابتلا به آلزایمر در سالمندان را کاهش ‌دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم، مصرف رژیم غذایی سالم و کم چرب و مصرف وعده‌های غذایی که حاوی مقادیر بیشتری میوه‌ و سبزیجات است، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که معاشرت و مشغول بودن فرد در فعالیت‌هایی که ذهن را در طول روز تحریک می‌کنند، می‌تواند مفید باشد.

از جمله راهکارهای مدیریتی آلزایمر سالمندان، به خصوص برای مقابله با عوارض ناشی از عدم کنترل ادرار و یا به عبارتی عدم کنترل دفع، استفاده از پوشک بزرگسال است. اگر بیمار در اوایل دوره بیماری قرار دارد و هنوز آگاه است، بهتر است بیمار به پوشیدن پوشک متقاعد شود. البته نحوه انتخاب پوشک نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. بهتر است پوشک از جنس و برندی انتخاب شود که طراحی کششی آن مناسب باشد. به گونه‌ای که موجب حداقل نشتی شود. نیاز به پوشک می‌تواند برای حیثیت یک فرد مسن حتی اگر در اوایل بیماری آلزایمر قرار دارد، ویران‌کننده باشد. ولی، استفاده از پوشک بزرگسال باعث آرامش خاطر می‌شود و ممکن است آن‌ها را از شرمساری در ملاء عام نجات دهد، برای راحتی و داشتن خیالی آسوده می‌توانید از پوشک شورتی جان پد مدیوم استفاده نمایید. البته، با پیشرفت آلزایمر، ممکن است این احساس از بین برود و فرد توجهی به این موضوع نداشته باشد.

برای خرید قرص ظرفشویی  با بهترین قیمت به فروشگاه الو ارس مراجعه نمایید.

درمان الزایمر در سالمندان

آلزایمر هیچ درمانی ندارد، اما هر روش درمانی که بتواند به نوعی به حذف بتا آمیلوئید، زوال شناختی و عملکردی مغز و نشانه‌های اولیه بیماری آلزایمر کمک کند، می‌تواند تا حدی در کنترل این بیماری موثر باشد. داروها می‌توانند موجب بهبود یا مانع پیشرفت علائم شوند. برنامه‌ها و خدمات درمانی می‌توانند به حمایت از افراد مبتلا به این بیماری و مراقبان آن‌ها به ویژه افراد مبتلا به آلزایمر در سالمندی کمک کنند. امروزه، تلاش بسیاری از‌ محققان، برای یافتن راه‌های بهتری برای درمان آلزایمر، یا به تاخیر انداختن شروع آن و جلوگیری از پیشرفت این بیماری است. اما، در حقیقت تاکنون، هیچ درمان مطمئنی برای بیماری آلزایمر مشخص نشده است.